In de voedingsmiddelenindustrie draait alles om hygiëne en reiniging. Wat moet je wel doen en vooral niet doen om bacterievorming bij apparatuur en componenten te voorkomen? Een checklist:
1. Heeft het product een glad oppervlak zonder ruwheid (≤ 0.8 µm)?
Reiniging is een belangrijk thema binnen de voedingsmiddelenindustrie. Alle machines en producten die in dit segment toegepast worden, moeten goed te reinigen zijn. Een product met een ruw oppervlak is moeilijker te reinigen, hierdoor bestaat het risico dat er bacteriën achterblijven. Daarom is een glad oppervlak zonder ruwheid (≤ 0.8 µm) essentieel bij elk product of component dat in de voedingsmiddelenindustrie toegepast wordt.
2. Zijn er hoekjes, gaatjes, spleten, kieren of andere holle ruimtes in de apparatuur?
Kieren, gaten en andere holle ruimtes zijn moeilijk schoon te maken en te desinfecteren waardoor bacteriën zich kunnen ophopen. Belangrijk is dat de machinebouwer kritisch blijft kijken: kunnen micro-organismen achterblijven in kieren of spleten van mijn apparatuur?
3. Heeft het materiaal poriën of bestaat het uit absorberend materiaal?
Het materiaal moet zo glad en zo verdicht mogelijk zijn, zonder poriën en mag niet absorberend zijn. Hierdoor droogt het oppervlak snel en wordt elk risico op bacterievorming vermeden.
4. Is het gebruikte materiaal bestand tegen reinigingsmiddelen en tegen andere agressieve desinfectiemiddelen?
De toegepaste materialen moeten vanzelfsprekend van de hoogste kwaliteit zijn en bestand zijn tegen reinigingsmiddelen en tegen andere agressieve desinfectiemiddelen. Daarnaast moeten de materialen ook bestand zijn tegen hoge of juist lage temperaturen en de grote mechanische krachten in het productieproces. Daarom passen machinebouwers in de food industrie vaak RVS (AISI 316L, DIN 1.4401), niet-corrosiegevoelige materialen en/of hoogwaardige kunststoffen toe die goedgekeurd zijn op basis van de relevante richtlijnen.
5. Is het materiaal corrosiebestendig?
Op corrosiegevoelige materialen kunnen er krasjes ontstaan waar micro-organismen zich kunnen ophopen. Dat is weer een plek waar bacteriën zich kunnen ophopen.
6. Hebben de componenten van machines die in aanraking komen met vocht een IP-waarde van minimaal IP66 ?
Machines en apparatuur in de levensmiddelenindustrie worden gereinigd met stoom of door water en met behulp van hoge druk (ca. 25 tot 120 bar). De beschermklasse van componenten van machines die in aanraking komen met vocht, moeten vanzelfsprekend een IP-waarde van minimaal IP66 hebben (beschermd tegen krachtige waterstralen uit alle richtingen). Beter nog is een IP-waarde van IP69K (bestand tegen binnendringen van water onder hoge druk). Om een goede werking te garanderen, is het van groot belang dat ook de componenten zoals kabels, kabelwartels en beschermslangen aan deze hoge beschermklasse voldoen.
Bij het schoonmaken met een hogedrukreiniger is het belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt zodat er geen spetters alle kanten opgaan waardoor micro-organismen zich door de fabriek verspreiden.
7. Kan het water goed van de apparatuur aflopen na reiniging?
Als water langer dan 2 uur stilstaat, kunnen er micro-organismen op het materiaal ontstaan. Daarom is het belangrijk dat gladde materialen toegepast worden waar het water goed kan aflopen.
8. Is er sprake van een beschadiging in de apparatuur?
Al bij een kleine beschadiging van de apparatuur bestaat het risico op bacterievorming. Denk aan een beschadigde transportband of een krasje in het RVS. Ook daar kunnen bacteriën zich weer ophopen.
9. Zijn kabels, kabelgoten of kasten hoog in de ruimte geplaatst en daardoor moeilijk bereikbaar?
In een fabriek kan het voorkomen dat kabels, kabelgoten of kasten hoog in de ruimte zijn geplaatst en daardoor moeilijk bereikbaar zijn. Dat maakt het schoonmaken lastig en soms ook gevaarlijk. Ook een buis die hoog ligt, kan aan de binnenkant vol met vuil zitten.
SafeFoodFactory schrijft hierover in een redactioneel artikel over de richtlijn Hygiënische bekabeling in de voedingsmiddelenindustrie.
10. Liggen kabels strak tegen elkaar aan?
Om goed te kunnen reinigen, moeten de kabels iets los van elkaar liggen. Zo voorkom je dat vuil zich kan ophopen tussen de kabels. Belangrijk is om samen met een kwaliteitsdienst te bespreken wat er verbeterd kan worden aan het onderhoud zodat er op deze plaatsen geen vuilophoping en bacterievorming ontstaat.
Hygiënisch ontwerpen
Een goed hygiënisch ontwerp speelt hierbij ook een grote rol. Machines en productielijnen in de voedingsmiddelenindustrie moeten aan een hygiënisch ontwerp (Hygienic Design) voldoen om aan de richtlijnen voor hygiëne te voldoen, bacterievorming te voorkomen en voedselveiligheid te kunnen realiseren.
Blijf kritisch kijken
Ondanks het grondige reinigen, kunnen er toch micro-organismen in apparatuur achterblijven die een nabesmetting veroorzaken. Blijf als machinebouwer in alle stadia van het productieproces het belang van een goede reiniging in de voedingsmiddelenindustrie voor ogen houden.
Whitepaper voedselveiligheid
In het whitepaper ‘Voedselveiligheid – het belang van hygiëne in de industrie’ delen wij de aandachtspunten die rondom het thema voedselveiligheid een rol spelen, toegespitst op het reinigen van kabels en kabelwartels.
Download gratis dit whitepaper
