Industrieel kabelmanagement
Veiligheid en hygiëne in de voedselindustrie
Bacteriën in de food industrie voorkomen
De aandacht voor voedselveiligheid neemt elk jaar toe, bij voedselverwerkende bedrijven maar ook bij engineers en machinebouwers. Toch lezen we in de media nog steeds over terugroepacties van fabrikanten vanwege een Listeria of salmonellabacterie in voeding. Hoe kun je als voedselverwerkend bedrijf bacterievorming en besmetting voorkomen? En wat kun jij als engineer hieraan bijdragen bij de ontwikkeling van een machine voor de food industrie?
Dit kan Hemmink voor je betekenen
Hemmink adviseert machinebouwers, voedselverwerkende bedrijven, industriële installateurs en engineers op het gebied van machine-ontwerp, reiniging en wet- en regelgeving. Met de oplossingen van onze partners Pflitsch, Wiska en Flexa kun jij je machines en productielijnen hygiënisch ontwerpen zodat deze snel en grondig gereinigd kunnen worden. Hiermee bespaar je tijd en voorkom je besmettingen, recalls en downtime van machines. Daarnaast maken wij je wegwijs in het doolhof van geldende normen, verordeningen en andere richtlijnen op het vlak van machinebouw en voedselproductielijnen.
Het belang van hygiëne in de food industrie
In de voedingsmiddelen- en drankenindustrie (food and beverage) worden hoge eisen aan hygiëne gesteld. Bacterievorming, besmetting of zelfs een voedselvergiftiging moeten altijd voorkomen worden. Daarom worden in de food industrie uitsluitend producten met een glad oppervlak toegepast. Hoekjes, gaten en andere holle ruimtes geven een verhoogd risico op bacterievorming. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor voedselveiligheid, bij producenten maar ook bij engineers en machinebouwers die machines ontwikkelen voor de food industrie.
Hygiënisch ontwerp (Hygienic Design)
Om aan de richtlijnen voor hygiëne te voldoen en voedselveiligheid te kunnen realiseren, moeten machines en productielijnen in de voedingsmiddelenindustrie aan een hygiënisch design voldoen. Al tijdens de ontwerpfase van een machine moet hiermee rekening gehouden worden en moet duidelijk zijn in welke branche de machine toepast wordt. Niet alleen de machines, maar ook alle toebehoren en componenten zoals kabels, connectoren, kabelwartels en beschermslangen, moeten goed te reinigen en te onderhouden zijn. Een glad oppervlak zonder ruwheid (≤ 0.8 µm) is essentieel.
Blauw
Waarom wordt de kleur blauw vaak gebruikt in een voedselproductie-omgeving, bijvoorbeeld in een kabelwartel of beschermslang? De kleur blauw is een opvallende kleur die snel zichtbaar en detecteerbaar is in een productlijn. Als er ongewenst materiaal in het voedselproduct komt, kan dit snel teruggevonden worden in het productieproces. Daarnaast is de zuiverheid van de componenten gemakkelijker vast te stellen, omdat sporen, schimmel-, voedsel- en wasmiddelresten duidelijker zichtbaar zijn dan bij andere gekleurde materialen.
Down-tijd minimaliseren
Een onderbreking in het productieproces vanwege onderhoud of reiniging betekent vaak een behoorlijke kostenpost voor een bedrijf. De productie moet overgebracht worden van de ene machine naar de andere, de machine moet schoongemaakt worden voordat een volgende productie kan starten, etc. Met componenten met een glad oppervlak en machine-ontwerpen die goed te reinigen zijn, kan dit schoonmaken snel en efficiënt plaatsvinden met zo min mogelijk down-tijd. Bijkomend voordeel: de fabrikant hoeft minder reinigingsmiddel te gebruiken.
Verantwoordelijkheid en risicobeheersing
Het bedrijfsleven is primair zelf verantwoordelijk om veilige producten op de markt te brengen. Om de veiligheid te waarborgen, hebben bedrijven zelf voedselveiligheidssystemen geïmplementeerd om risico’s op bacterievorming en besmetting zoveel mogelijk te vermijden. Aan de hand van een risicoanalyse bepaalt ieder bedrijf welke maatregelen in de productieprocessen genomen moeten worden om een risico te kunnen beheersen.
Producenten zullen er alles aan doen om een aansprakelijkheidstelling vanwege voedselvergiftiging (contaminatie) te voorkomen. Geen enkel bedrijf wil immers imagoschade oplopen omdat de media publiceert over gezondheidsklachten door besmet voedsel.
Blijf op de hoogte!
Wil jij als eerste op de hoogte zijn van productintroducties, trainingen, wetgeving, blogs en meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief Industrieel Kabelmanagement die elke 6 weken verstuurd wordt.
Welke richtlijnen en documenten zijn relevant
Voor de food industrie geldt geen wettelijke regelgeving waar producenten zich aan moeten houden. Wel zijn er een aantal richtlijnen opgesteld door de branche waar producenten zich aan conformeren. Enkele hiervan noemen wij hieronder. Deze richtlijnen zijn opgesteld om een besmetting in de voedingsmiddelenindustrie zoveel mogelijk te voorkomen.
- De hygiëne regelgeving/HACCP
De EU-voedselhygiënerichtlijn EC852/2004 schrijft de evaluatie van mogelijke risico’s in elk segment van het productieproces voor, met behulp van Hazard Analysis Critical Control Points (HACCP). Van elke fase in de productie brengt een bedrijf in kaart wat er fout kan gaan en hoe dit voorkomen kan worden. - De machinerichtijn
De machinerichtlijn 2006/42/EC bevat een specifieke paragraaf over machines bestemd voor gebruik met levensmiddelen om risico’s op voedsel- of biochemische besmetting te vermijden. - NEN-EN 1672-2
De Europese norm EN1672-2 is in overeenstemming met de machinerichtlijn en richt zich specifiek op hygiënische aspecten en reinigbaarheid. - FDA (Food and Drug Administration), dé autoriteit in de Verenigde Staten op het gebied van voedselveiligheid, medische producten en cosmetica. Hun bekendste richtlijn is de Food Safety Modernization Act uit 2011.
Verschillen tussen de richtlijnen in Nederland (en Europa) en de VS
In de Verenigde Staten is de Food Safety Modernisation Act (FSMA) met HACCP regelgeving van kracht. Amerikaanse regels zijn vaak voorschrijvend: deze afstand moet je houden – dan moet je het ook zo uitvoeren. In de EU is veel meer sprake is van doelvoorschriften: voldoende afstand om te kunnen reinigen.
De complexiteit van de verschillende machines met verschillende producten maakt het niet eenvoudig om een eenduidig ontwerp voor te schrijven. Het maakt nogal wat uit of een product droog is en de apparatuur alleen droog gereinigd wordt. Of dat een product aseptisch – vrij van elk (microbieel) leven – wordt geproduceerd in een proces dat niet alleen nat reinigbaar moet zijn tot op microbieel niveau, maar ook nog steriliseerbaar en bacteriedicht.
(bron: Wouter Burggraaf / Safe Food Factory)
Routing en productiezones
Ook de productiezones en routing waar productielijnen en componenten zich bevinden, is van belang. De richtlijn EN 1672-2 onderscheidt drie zones voor voedselproductie waarvoor verschillende hygiëne- eisen gelden:
- Machines met direct contact met voedingsmiddelen (food-zone of productcontactoppervlak)
- Machines met direct contact met voedingsmiddelen maar waarvan het voedsel niet terugkeert in het productieproces (splash-zone of spatoppervlak). Deze producten moeten wel bestand zijn tegen corrosie en desinfectiemiddelen.
- Machines die geen direct contact met voedingsmiddelen hebben maar die wel in een kritische omgeving zitten (non-food zone of niet-productcontactoppervlak). Deze producten moeten wel bestand zijn tegen corrosie en desinfectiemiddelen.
In de praktijk zie je steeds vaker dat machines met alle bijbehorende componenten buiten de food zone geplaatst worden. Kabels, wartels en connectoren hoeven zo niet aan de strenge hygiëne-eisen te voldoen.
EMC in de voedingsindustrie
Elektromagnetische compatibiliteit (EMC) is een thema dat ook speelt in omgevingen waar voedingsmiddelen worden verwerkt. Wanneer er in een fabriek machines en motoren aangestuurd worden met frequentieregelaars, heb je al gauw te maken met elektromagnetische interferentie (EMI). Waar de afscherming van kabelwartels niet goed geregeld is, kan heel gemakkelijk een EMC-storing ontstaan en als gevolg hiervan een stilstand van machines.
Relevante organisaties
- EHEDG: het Europese kennisinstituut voor de voedingsmiddelenindustrie. Dit zijn experts en fabrikanten van machines en componenten uit de voedingsmiddelenindustrie, onderzoeksinstituten en gezondheidsinstanties. Opgericht in 1989 om meer bewustzijn te creëren omtrent de noodzaak van hygiënisch ontwerp, constructie en inrichting van productie-omgevingen. EHEDG heeft diverse praktische richtlijnen ontwikkeld over een hygiënisch ontwerp van apparatuur en machines in de food industrie.
- DMFI (Dutch Machinery for the Food Industry): branchegroep van de Koninklijke Metaalunie. DMFI behartigt de belangen van de ondernemers die machines en installaties leveren voor de voedselverwerkende industrie.
- HDN: dit platform verschaft duidelijkheid in het labyrint van Europese normen en richtlijnen met betrekking tot ontwerp en bouw van machines en procesinstallaties in de voedingsmiddelenindustrie.
- SafeFoodFactory: kennisplatform van en voor professionals in de voedingsmiddelenindustrie.
Neem contact met ons op!
Hemmink is jouw kennispartner op het gebied van voedselveiligheid. We bieden passende oplossingen voor iedere zone en denken graag met je mee. Heb je vragen of wil je advies? Neem dan contact met ons op via het formulier.
