Michiel Bakker van MIBEX, ATEX specialist op het gebied van apparaat- en installatieontwerp in explosiegevaarlijke omgevingen, was op 4 maart 2021 gastspreker bij het ATEX webinar van Hemmink. Een inspirerend webinar met als thema: ‘selectie en installatie van ATEX kabelwartels, hoe het wel en niet moet’. Hoe zorg je ervoor dat de explosieveiligheid van je installatie gewaarborgd blijft?
Meer dan 150 engineers en installateurs namen deel aan dit webinar. Na afloop van het webinar stelden wij Michiel nog een aantal vragen:
Webinar gemist?
Het je het webinar ‘Selectie en installatie van ATEX kabelwartels’ gemist? Bekijk het hier on-demand terug.
Wat zijn de belangrijkste criteria bij de selectie van ATEX kabelwartels?
“De belangrijkste selectiecriteria zijn:
- De beschermingswijze van het apparaat en dan in het bijzonder het aansluithuis
- De IP-graad van een apparaat
- Kabeldiameter (wartel moet afgestemd zijn op de kabeldiameter)
- Kabelopbouw: is de kabel al dan niet voorzien van afscherming of armering
- Operationele temperatuur: de temperatuur die een wartel kan worden in het apparaat
- Draadtype: welke draadinvoer heeft het apparaat
Let op: de zone waarin het apparaat zich bevindt heeft niets van doen met de selectie van de kabelwartel.
Hierbij is kennis van de ATEX installatienorm (EN 60079-14:2014, clausule 10) en beschermingswijzen essentieel. Volg ook altijd de installatievoorwaarden van de fabrikant.”
Wat zijn de meest voorkomende beschermingswijzen en waarin verschillen deze?
“Met ‘beschermingswijze’ wordt de manier bedoeld waarop apparatuur explosieveilig is gemaakt. Iedere beschermingswijze heeft zijn eigen kenmerken.
Hoe je het apparaat aansluit, hangt af van de beschermingswijze. Iedere beschermingswijze heeft zijn eigen kenmerken. Deze beschermingswijzen worden weergegeven met een lettercode. Bij de selectie van de juiste ATEX kabelwartel is het belangrijk om deze beschermingswijzen te kennen en de onderlinge verschillen te weten zodat je de juiste keuze kunt maken.
De meest voorkomende beschermingswijzen zijn drukvast (Ex d), verhoogd veilig (Ex e), intrinsiek veilig (Ex i) en stofdicht (Ex t). Deze zijn relevant voor de wartelkeuze. Drukvast is gebaseerd op een sterke behuizing die een eventuele explosie binnen kan houden. Verhoogd veilig is gebaseerd op het principe van het voorkomen van ontstekingsbronnen in de behuizing. Intrinsiek veilig is gebaseerd op energiebeperking ter voorkoming van ontstekingsbronnen en stofdicht is ten slotte gebaseerd op een stofdichte behuizing voor het uitsluiten van de explosieve atmosfeer.
Hoe weet ik welke beschermingswijze mijn wartel heeft?
“De beschermingswijze van de wartel is weergegeven op de wartel in de vorm van een ATEX markering. In deze markering is onder andere de beschermingswijze opgenomen.”
Mag je in een metalen behuizing kunststof wartels gebruiken?
“In een metalen behuizing mag je een kunststof wartel gebruiken, mits de beschermingswijze van de wartel overeenkomt met de beschermingswijze van de behuizing. Ex d wartels in kunststof bestaan niet, dus een drukvaste kast uitvoeren met kunststof wartels kan nooit. Bij verhoogd veilige, intrinsiek veilige of stofdichte behuizingen bestaat wel de mogelijkheid om kunststof wartels toe te passen.”
Wat mag de installateur bij RVS-wartels en een RVS-drukvaste kast in hygiënische omgevingen gebruiken op de schroefdraad om ‘vreten’ te voorkomen?
“Er bestaan producten die de wrijvingsweerstand verlagen en daarmee een positief effect hebben om vreten tegen te gaan, zoals smeermiddelen, eventueel ook geschikt voor hygiënische omstandigheden. Vanuit de relevante ATEX norm EN 60079-14 wordt alleen iets gezegd over het soort vet wat toegepast mag worden bij Ex d constructies, maar wat in principe ook toepasbaar is op andere beschermingswijzen. Geschikte vetten mogen worden gebruikt op voorwaarde dat zij niet-verhardend, niet van metaal en onbrandbaar zijn en dat de aarding tussen twee metalen delen (wartel en behuizing) in stand blijft.”
Kan ik ATEX gecertificeerde kabels kopen?
“Nee, ATEX gecertificeerde kabels bestaan niet. Er worden in de ATEX installatienorm (EN 60079-14:2014) wel kwalitatieve eisen gesteld aan kabels in explosiegevaarlijke omgevingen. Alle kabels in ATEX gebieden moeten voldoen aan de eisen in clausule 9.3 of clausule 16.2.2 voor intrinsiek veilige stroomkringen.”
De gevolgen van cold flow
In de wereld van kabels en kabelwartels voor extreme en explosiegevaarlijke omgevingen is er nog maar weinig bekend over cold flow (ook wel ‘creep’ genoemd). In dit whitepaper lees je wat de negatieve gevolgen hiervan, wat dit betekent voor de explosieveiligheid van je installatie en welke oplossing er is.
Download whitepaperAls je zelf een beoordeling moet maken of de kabel geschikt is, wie kan de kabel dan afkeuren? In beide gevallen is het toch een mening?
“Bij de wettelijk verplichte initiële ATEX inspectie op een nieuwe aangelegde installatie of deel daarvan dient een ATEX inspecteur de toegepaste kabels te controleren. Het blijft inderdaad altijd een mening aangezien de ATEX installatienorm alleen kwalitatieve eisen stelt. Indien de kabel getest is volgens Annex E van betreffende norm kan wel met zekerheid gesteld worden dat de kabel voldoet aan de eisen.”
Waar kunnen engineers en installateurs terecht met vragen over ATEX?
“In de eerste plaats kunnen engineers en installateurs informatie uit relevante normen halen, zoals de ATEX installatienorm. Daarnaast zijn er diverse consultants, zoals MIBEX, die geraadpleegd kunnen worden of nieuwsbrieven uitgeven. Ook bestaan er diverse vakbladen op dit gebied. Vakbladen of platforms zijn bijvoorbeeld:
De laatste aanpassingen van de ATEX-norm komen uit 2014. Binnenkort wordt deze aangescherpt met (aanvullende of andere) eisen. Kun je de richting van deze aanpassingen aangeven? Waar ligt de nadruk op?
“De aankomende ATEX installatienorm EN 60079-14 zal in ieder geval compleet anders van opzet zijn, meer ingedeeld per onderwerp, waardoor alle bestaande clausules een andere volgorde zullen krijgen. De nieuwe norm bestaat op hoofdlijnen uit drie delen, te weten Ontwerp, Selectie en Oprichting. De inhoudelijke wijzigingen heb ik nog niet volledig op een rij, maar bijvoorbeeld de kwalitatieve eisen die gesteld worden aan kabels zullen waarschijnlijk verdwijnen waarbij de druktest voor kabels dit zal vervangen.”
Hoe verhouden ATEX, EMC en voedselveiligheid zich ten opzichte van elkaar en wat zijn de implicaties voor de keuze van de kabelwartel?
“Deze richtlijnen staan in principe volledig los van elkaar en zullen ieder hun eigen eisen stellen aan een kabelwartel. Bij de selectie van een kabelwartel moet dus naast ATEX ook altijd gekeken worden naar andere eisen die van toepassing zijn, bijvoorbeeld op het gebied van EMC of voedselveiligheid.”
Hello Michiel,
Just wondering if the type of cable selected would have an impact on the type of glad selected. BTW there is no such thing as an ATEX standard!
Dear Ronan,
Of course, the cable affects the gland chosen, especially with Ex-D. Greased or non-greased cable already means a different cable gland. Certified or not certified or a cable shorter than 3 metres means choosing between standard or compound gland.
And indeed, an ATEX standard does not exist. That are the standards referred to but that is colloquial language to indicate that.
Feel free to call or email me if you have further questions.
Kind regards,
Hans Houwerzijl / team Hemmink
h.houwerzijl@hemmink.nl
tel. +31 38 4698200