Brandveiligheid in logiesverblijven

Wanneer is een brandmeldinstallatie of rookmeldersysteem nodig?

Als eigenaar of exploitant van een logiesverblijf moet je de brandveiligheid van je gasten waarborgen. Die zorgplicht weegt extra zwaar omdat gasten het gebouw meestal niet (goed) kennen. Zodoende zijn er striktere regels voor logiesverblijven dan voor woongebouwen. Welke maatregelen moet je als installateur wanneer adviseren en nemen?

‘Het is 3.42 uur in de nacht. In de vakantiewoning gaat een alarm af. Het vierjarige dochtertje van het gezin dat er verblijft, begint te huilen. Haar moeder schrikt wakker en ruikt een brandlucht. Ze kan zich niet meteen oriënteren in deze nieuwe omgeving….’

Dit schrikbeeld kan iedereen overkomen die in een logiesgebouw verblijft. Of het nu een hotel, een B&B, een pension of bijvoorbeeld een vakantiewoning is. Ook al hangt er een vluchtrouteplattegrond, dan nog zijn er weinig gasten die deze meteen bestuderen. De meeste zijn niet op de hoogte van aanwezige nooduitgangen, vluchtroutes en brandbestrijdingsmiddelen. Die onbekendheid is een belangrijke reden om vanuit de regelgeving extra strenge eisen te stellen aan de brandveiligheid van logiesgebouwen.

Welke gebruiksfunctie is van toepassing?

Een bouwwerk kan één of meer gebruiksfuncties hebben. In het geval van logies gaat het om het bieden van recreatief verblijf of tijdelijk onderdak aan personen. Gebouwen met een logiesfunctie zijn bijvoorbeeld vakantiehuisjes, recreatiewoningen, hotels, motels en pensions.

Een logiesverblijf is een voor een enkel persoon of een afzonderlijke groep personen bestemd gedeelte van een logiesgebouw. Een hotelkamer en een vakantiewoning zijn voorbeelden van logiesverblijven.

Een logiesgebouw is een gebouw of gedeelte daarvan met alleen logiesfuncties of nevengebruiksfuncties, waarin meer dan één logiesverblijf ligt, dat is aangewezen op een gezamenlijke verkeersroute. Een hotel is een voorbeeld van een logiesgebouw.

Logiesfunctie of woonfunctie?

Soms bestaat er twijfel of het om een woon- of om logiesfunctie gaat. Een belangrijk verschil is dat het bij wonen meestal om permanent verblijf gaat en bij logies om tijdelijk verblijf. Een harde grens in verblijfsduur tussen logies en wonen is echter niet te geven. Uiteindelijk maakt de eigenaar of exploitant de indeling en beoordeelt het bevoegd gezag de bestemming. De registratie van de gemeente geeft aan of iemand op een bepaald adres zijn hoofd- of verblijfplaats heeft (woonfunctie) of tijdelijk gehuisvest is (logiesfunctie).

Verhoogde brandrisico’s

Logiesgebouwen vallen onder strengere brandveiligheidseisen dan woongebouwen. Er is immers sprake van verhoogde risico’s omdat:

De gasten vaak onbekend zijn met het gebouw
Er vaak meer mensen aanwezig zijn (meerdere logiesverblijven)
Zelfredzaamheid mogelijk verminderd is (bijv. door leeftijd, handicap of alcoholgebruik).

Die strengere eisen gelden op het gebied van compartimentering, vluchtroutes, detectie, alarmering en gebruiksveiligheid. Dit alles met het doel om de veiligheid van tijdelijke en vaak onbekende gebruikers te waarborgen.

Wet- en regelgeving in het algemeen

De basisregels voor de brandveiligheid van logiesverblijven zijn landelijk vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en verwijst onder andere naar NEN 2555.

In het algemeen verplicht het Bbl om rookmelders te plaatsen in alle verblijfsruimten, gangen en vluchtroutes van logiesgebouwen. Op deze manier kan overal vroegtijdig rook gedetecteerd en alarm geactiveerd worden terwijl de gasten veilig kunnen vluchten. In grotere logiesverblijven is een gecertificeerde brandmeldinstallatie met doormelding naar een meldkamer vereist.

Regelgeving per specifieke logiesfunctie: wanneer is een BMI verplicht?

Voor de keuze van rookmelders of een brandmeldinstallatie maakt het Bbl specifiek onderscheid in drie verschillende logiesfuncties (zie ook de tabel):

Logiesfunctie die zich niet in een logiesgebouw bevindt
Logiesfunctie in een logiesgebouw met 24-uursbewaking
Logiesfunctie in een logiesgebouw zonder 24-uursbewaking

Van 24-uursbewaking is sprake indien er dag en nacht een beheerder aanwezig is op het perceel van het logiesgebouw. Als de beheerder niet op het eigen perceel aanwezig is, moet hij op een loopafstand van ten hoogste 100 m zijn vanaf een toegang van het logiesgebouw. De ontruimingsalarminstallatie (Bbl-artikelen 3.119, lid 3 en 4.213, lid 3) of rookmelder (Bbl-artikel 3.117, lid 6 en artikel 4.211, lid 5) moet de beheerder bij een calamiteit onmiddellijk alarmeren. Dat is mogelijk wanneer bijvoorbeeld melders van Ei Electronics geïnstalleerd worden, in combinatie met een Gateway of Mobeye CM4410 telefoonkiezer.

Een logiesfunctie in een logiesgebouw heeft gezien de aard en de omvang van het gebouw al snel een brandmeldinstallatie nodig (Bbl-artikelen 4.208, lid 1 en 3.115, lid 1). In het incidentele geval dat er geen brandmeldinstallatie nodig is, zijn rookmelders verplicht (Bbl- artikelen 3.117, lid 4, en 4.211, lid 3).

1. Logiesfunctie die zich niet in een logiesgebouw bevindt

Er zijn logiesfuncties die niet in een logiesgebouw liggen. Bijvoorbeeld in het geval van een vakantiehuis of vakantieboerderij. Dergelijke logiesfuncties zijn kleinschaliger van opzet dan logiesfunctie die wel in een logiesgebouw liggen, zoals een hotel. Ze lijken meer op een woning dan op een hotel.

Voor logiesfuncties die niet in een logiesgebouw liggen, is geen brandmeldinstallatie vereist. In hoeverre rookmelders vereist zijn, hangt ervan af of het om bestaande bouw of nieuwbouw gaat. Bij bestaande bouw, gebouwd vóór 2003, zijn rookmelders niet verplicht. En wanneer die al aanwezig zijn, moeten ze vanwege de zorgplicht goed worden beheerd, gecontroleerd en onderhouden. Bij einde levensduur moeten de batterijen en uiteindelijk zelfs de hele rookmelders worden vervangen.

Bij nieuwbouw geldt de eis dat er in een logiesfunctie zonder brandmeldinstallatie één of meerdere rookmelders aanwezig moeten zijn in:

alle verblijfsruimten zoals keukens en slaapkamers
de besloten ruimten tussen de uitgang van een verblijfsruimte en de uitgang van de logiesfunctie

Rookmelders in de verblijfsruimten van bijvoorbeeld een vakantiehuis zijn noodzakelijk, omdat gasten het gebouw niet kennen. Soms verblijven ook meerdere gezinnen in een vakantiewoning. Daardoor is de situatie risicovoller dan in de eigen woonomgeving. Breng daarom ook rookmelders aan in bestaande vakantiewoningen, ook al schrijft het Bbl dit nog niet voor.

Rookmelders in een logiesfunctie, niet gelegen in een logiesgebouw (nieuwbouw)

2. Logiesfunctie in een logiesgebouw met 24-uursbewaking

Bij een logiesfunctie met 24-uursbewaking is een gecertificeerde brandmeldinstallatie met volledige bewaking noodzakelijk indien de totale vloeroppervlakte van de logiesfunctie meer dan 250 m² bedraagt. Het maakt in dit geval niet uit of de gehele logiesfunctie op de begane grond ligt of verdeeld is over meerdere verdiepingen. Doormelding is niet vereist. Hieronder zie je een voorbeeld.

Logiefunctie in logiesgebouw met 24-uursbewaking met 2 bouwlagen en > 250 m²

Bij een vloeroppervlakte tot en met 250 m² is geen bmi noodzakelijk, maar zijn rookmelders wel vereist (in alle verblijfsruimten, gangen en vluchtroutes).

3. Logiesfunctie in een logiesgebouw zonder 24-uursbewaking

Bij een logiesfunctie zonder 24-uursbewaking is in de volgende gevallen een gecertificeerde brandmeldinstallatie met volledige bewaking noodzakelijk:

De logiesfunctie heeft een vloeroppervlakte groter dan 250 m². Het maakt in dit geval niet uit of de gehele logiesfunctie op de begane grond ligt of verdeeld is over meerdere verdiepingen. Doormelding is niet vereist.
Een vloer van een verblijfsgebied van de logiesfunctie ligt hoger dan 1,5 m boven het meetniveau. De gebruiksoppervlakte van de logiesfunctie is in dit geval niet van belang. Daarnaast is doormelding vereist.

In andere gevallen is een brandmeldinstallatie niet verplicht. Wel zijn dan rookmelders vereist (in alle verblijfsruimten, gangen en vluchtroutes).

Rookmelders moeten geprojecteerd en geïnstalleerd worden overeenkomstig NEN 2555. Dat betekent dat er in gebouwen van na 2003 230V-gevoede rookmelders met een back-up batterij geplaatst moeten worden. Vanuit de prestatie-eisen (geluid) kan het noodzakelijk zijn de melders met elkaar te koppelen (zie NEN 2555 3.117, lid 4, en 4.211, lid 3).

Situatie	Rookmelders	BMI
Logiesfunctie in een logiesgebouw met 24-uursbewaking	Vloeroppervlakte kleiner dan 250 m2	Vloeroppervlakte groter dan 250 m2
Logiesfunctie in een logiesgebouw zonder 24-uursbewaking	– Vloeroppervlakte kleiner dan 250 m2 – Een vloer van een verblijfsgebied van de logiesfunctie ligt lager dan 1,5 m boven het meetniveau	– Vloeroppervlakte groter dan 250 m2 – Een vloer van een verblijfsgebied van de logiesfunctie ligt hoger dan 1,5 m boven het meetniveau
Recreatiewoning nieuwbouw	– In alle verblijfsruimten zoals keuken en slaapkamer – In besloten ruimten tussen de uitgang van een verblijfsruimte en de uitgang van de logiesfunctie	Niet vereist
Recreatiewoning bestaande bouw*	Geen verplichting	Geen verplichting

*Indien wel aanwezig dan moet de rookmelder heeft dan moet de rookmelder daar blijven en goed worden beheerd, onderhouden, gecontroleerd en tijdig vervangen worden.

Van logies naar permanente bewoning

Er gaan tegenwoordig meer stemmen op om logiesverblijven geschikt te maken voor permanente bewoning. Wat betekent dat voor de maatregelen met betrekking tot brandveiligheid? In het kort komt het erop neer dat als er voldaan wordt aan de eisen voor logiesverblijven er géén extra maatregelen nodig zijn. Bij logiesfuncties gelden namelijk striktere eisen dan bij woonfuncties.

Ondersteuning op maat

Logiesfuncties brengen specifieke risico’s en verantwoordelijkheden met zich mee als het gaat om brandveiligheid. Hemmink kan je op dat gebied ondersteunen. Onze experts kijken naar het hele veiligheidsspectrum (Keten van Brandveiligheid) en adviseren over meerdere facetten, van wetgeving tot en met onderhoud. Daarbij beoordelen zij jouw specifieke situatie en denken mee in passende oplossingen.

Ook kan het Projectbureau van Hemmink op verzoek kosteloos een projectering maken. Verder geven wij installatie-adviezen, bijvoorbeeld over het selectief en draadloos koppelen van Ei Electronics melders. Of over het aansturen van een vrijloop-deurdranger of rookklep via een Ei Electronics relais. Veiligheid is een keuze.