Veilig meten aan PV-installaties met de meetinstrumenten van Hemmink

Opleveren, inspecteren en monitoren van zonnestroominstallaties

Zonnepanelen en PV-installaties zijn al jaren een actueel thema in het landelijke, Europese en wereldwijde verduurzamingsproces. Ondanks de grote hoeveelheid aandacht zijn PV-systemen een relatief nieuw vakgebied voor installatiebedrijven, netbeheerders en verzekeraars.

Vanuit verschillende hoeken worden zonnepanelen en omvormers aangeboden, geïnstalleerd en aangesloten. Het is echter de vraag of de installateur de nodige maatregelen heeft getroffen om de veiligheid en het rendement te waarborgen.

Onbekwaam installatie- en onderhoudswerk brengt risico’s met zich mee. Inspecteurs en verzekeraars slaan regelmatig alarm over de doorgaans slechte kwaliteit en veiligheid van PV-installaties. Installateurs houden zich niet aan de eisen uit de NEN 1010 en voeren een onvolledige of helemaal geen opleverinspectie uit.

Juist bij de PV-installaties is er behoefte aan een eerste en periodieke controle om de kostbare investering te bewaken. Het inspectierapport kan worden gebruikt als uitgangspunt tijdens onderhoud, het zoeken naar storingen en is handig is voor je eigen aansprakelijkheid.

27 branden

In 2018 werden er 27 branden veroorzaakt door PV-installaties.

2.401,9

In 2019 is er totaal 2.401,9 megawattpiek aan zonnepanelen geïnstalleerd in Nederland.

92%

92 procent van de Vlaamse nieuwbouwwoningen wordt opgeleverd met zonnepanelen.

Grip op de veiligheid en het rendement van de elektrische installatie

Een gebrekkige PV-installatie is regelmatig de oorzaak van (dak)branden bij woningen en bedrijfsgebouwen. Zonnepanelen worden soms te dicht op het dak geplaatst waardoor ze oververhit raken, kabels worden verkeerd geplaatst of moduleklemmen worden onvoldoende aangedraaid. Het zijn slechts enkele voorbeelden die regelmatig het nieuws halen.

In Nederland moeten elektrische installaties voldoen aan de NEN 1010 norm. Deze norm geldt niet alleen voor nieuwe installaties, maar ook wanneer een installatie wordt uitgebreid of aangepast. Erkende installateurs voeren daarom bij oplevering altijd een inspectie uit om mogelijke installatiefouten direct te verhelpen en gevolgschade te voorkomen.

Kan een installateur er zonder inspectie van uitgaan dat zijn of haar installatiewerk veilig is en naar behoren functioneert? Het antwoord is simpelweg nee. Alleen door het uitvoeren van inspectiemetingen krijg je een duidelijk beeld van de conditie van de elektrische installatie.

Fouten in PV-systemen zijn niet alleen mogelijk brandgevaarlijk, maar hebben ook een negatieve invloed op het rendement van de installatie. Door middel van een capaciteit- en rendementsmeting wordt duidelijk of de installatie daadwerkelijk de hoeveelheid energie opbrengt die men voor ogen had.

Installateur vindt inspectie een ingewikkelde klus

Elektrische installaties voldoen regelmatig niet aan de wettelijk gestelde eisen en worden na oplevering onvolledig of zelfs niet gekeurd. Vaak vanwege een onterechte perceptie dat het inspecteren een ingewikkelde en tijdrovende klus is. Mits je als installateur beschikt over de juiste kennis en meetapparatuur is het inspecteren van een PV-installatie slechts een formaliteit.

Bij PV-installaties hebben installateurs regelmatig vragen over de meetmethode, voorbereiding, veiligheid en periodieke controle. Vaak weet de installateur niet hoe hij of zij met een opleverkeuring aan de NEN 1010 en de daaraan verbonden NEN-EN 62446 voldoet. Terwijl dit van essentieel belang is om de elektrische veiligheid en het rendement te waarborgen.

Verplichte inspectie wordt niet altijd uitgevoerd

In het Bouwbesluit staat dat elektrische installaties na aanleg of een belangrijke aanpassing, geïnspecteerd moet worden. Het aansluiten van een zonnestroominstallatie wordt gezien als een belangrijke aanpassing. Een erkend installateur voert na installatie altijd visuele controle uit, gevolgd door diverse metingen.

Toch wordt dit cruciale controlepunt nog weleens achterwege gelaten. Onverstandig, want zonder inspectierapport is er geen aantoonbaar bewijs dat de installatiewerkzaamheden volgens de wettelijke eisen zijn uitgevoerd. Voor eigenaren, installateurs en verzekeraars is het NEN 1010 inspectierapport een belangrijk document voor aansprakelijkheid en dient als uitgangspunt bij periodiek onderhoud.

Periodiek inspecteren van de PV-installatie

In tegenstelling tot de opleverinspectie is periodieke inspectie niet verplicht, maar wel aan te raden. Een PV-installatie wordt dagelijks blootgesteld aan de elementen, waardoor beschadiging van kabels, panelen en andere onderdelen altijd aanwezig is. Door periodiek te inspecteren en de resultaten te documenteren, krijg je inzicht in de conditie van de kostbare installatie. Zo worden rendementsverliezen en brandrisico’s inzichtelijk.

Aansprakelijkheid bij schade of brand

Tijdens een oplever- en periodieke inspectie wordt de installatie visueel en elektrotechnisch gecontroleerd. Het hieruit volgende inspectierapport is een belangrijk document voor de aansprakelijkheid en (brand)verzekering. Verschillende verzekeraars eisen tegenwoordig dat een PV-installatie na montage periodiek wordt geïnspecteerd volgens de NEN 1010 en aanvullende voorschriften.

5 redenen om PV-installaties te inspecteren

Het rendement is niet constant
De terugverdientijd van PV-installaties is relatief lang. Alleen door goed onderhoud en periodieke controle kom je te weten wat de werkelijke conditie is van de gehele installatie. Bij oplevering wordt, onafhankelijk van de omvormer, bepaald wat het rendement en de prestaties van het systeem zijn. Omvormers beschikken dan wel over een eigen interne analyse. Maar komt deze analyse overeen met de werkelijkheid? Afzonderlijke inspectiemetingen aan de DC en AC kant van de omvormer geven een nauwkeurig beeld van het werkelijke rendement.
Zonnepanelen verouderen
Energie wordt opgewekt door de fotovoltaïsche cellen in het zonnepaneel. Deze cellen hebben de eigenschap door de tijd heen te verouderen. Wat de maximale veroudering mag zijn, staat in de productnormen omschreven. Door periodieke inspectie wordt dit verouderingsproces vastgelegd en vergeleken met de norm.
Cellen kunnen defect raken
Een defect in één enkele cel kan leiden tot het niet functioneren van een complete string. Het gevolg is dat het rendement van de installatie drastisch omlaag gaat. Aangesloten omvormers kunnen dergelijke defecten in panelen vaak niet herkennen. Door periodiek controleren, worden deze defecten (vroegtijdig) opgespoord.
Spanning niet onder controle
Met een PV-installatie wordt spanning opgewekt. De omvormer is voorzien van geavanceerde vermogenshalfgeleider technieken, wat garant moet staan voor vele jaren ongestoord gebruik. Fouten in componenten zijn helaas mogelijk. Door bijvoorbeeld spanningspieken kan de apparatuur defect raken. Door regelmatig een controle uit te voeren, kunnen afwijkingen in het systeem worden opgespoord en verholpen.
Brandgevaar door slechte verbinding
Op zonnige dagen zal een PV-installatie veel stroom opwekken. Het is dus van belang de elektriciteit veilig naar de omvormer wordt geleid. Als ergens in de elektrische installatie een slechte verbinding zit, kan er een warmtespot ontstaan. In het ergste geval ontstaat er brand. Tijdens een oplever- en periodieke inspectie worden deze verbindingen gecontroleerd. Het inspectierapport is ook een belangrijk document voor de brandverzekering.

Inspectie en vroegtijdige foutopsporing als waakhonden van PV-installaties

Voor het inspecteren van zonnestroominstallaties heb je specifieke meetinstrumenten nodig. Deze instrumenten moeten beschikken over testmogelijkheden die staan omschreven in de EN-62446. Met de juiste kennis, een duidelijk stappenplan én goede meetapparatuur is het veilig en deskundig meten aan PV-installaties een fluitje van een cent.

Met deze oplossingen helpen wij je op weg naar een PV-installatie in topconditie:

Metrel MI3108 EurotestPV – Eén instrument voor je complete NEN 1010 inspectie

De combinatie PV-tester, installatietester en Power Quality analyzer maakt van de Metrel MI3108 EurotestPV een uniek meetinstrument voor veeleisende werkomstandigheden. Met deze tester is het mogelijk om elektrische installaties volgens de NEN 1010 norm te inspecteren en kunnen alle noodzakelijke testen worden uitgevoerd die vereist zijn voor 1-fasige PV-installaties. Ook is het mogelijk om I/U karakteristieken in beeld te brengen, STC waarden te berekenen en een vermogensmetingen uit te voeren aan de DC- en AC-zijde van de omvormer.