Er hangen ongeveer 28 miljoen rookmelders in Nederlandse woningen. Die moeten na tien jaar worden vervangen. Dat levert een enorme hoeveelheid e-waste op. Maar wat als die rookmelders geen afval worden, maar een bron van hergebruik en recycling? Om dat mogelijk te maken en grondstoffen te besparen, bundelen Hemmink en Weee Nederland hun krachten in de Rookmelder Retour Service. Een primeur én een belangrijke stap in de transitie naar een circulaire bouw- en installatiesector.
Drie jaar geleden was er een enorme hausse in de vraag naar rookmelders. Op 1 juli 2022 werd het plaatsen van rookmelders in woningen wettelijk verplicht. “Wij hebben toen een groot deel van de markt bediend met Ei Electronics rookmelders”, zegt Mark Roos. “En over zeven jaar is die eerste lichting aan vervanging toe”, waarschuwt hij. De adviseur duurzaamheid doelt op de vele duizenden retourexemplaren die dan vrijwel tegelijk in de afvalberg van afgedankte elektrische en elektronische apparaten (e-waste) belanden. Er bestaat namelijk geen apart inzamelsysteem voor rookmelders.
Leren en optimaliseren
Dat vooruitzicht baart Hemmink zorgen. Al drie jaar overigens. Daarom startte ze in het voorjaar van 2022 een pilot met het apart inzamelen van rookmelders, samen met Weee Nederland. Doel was om te onderzoeken hoe gescheiden inzameling kan bijdragen aan een circulaire economie. Inmiddels zijn er meer dan 10.000 rookmelders ingezameld en ontmanteld voor hergebruik en recycling. Een veelbelovend resultaat. “Maar er is meer nodig om te komen tot een volledig circulair verdienmodel”, weet Roos. “We willen onder andere beter inzicht krijgen in de afvalstromen.” Daarom introduceren Hemmink en Weee Nederland nu de Rookmelder Retour Service. Deze follow-up biedt ruimte om andere marktpartijen erbij te betrekken en ruimte om te leren en te optimaliseren (learning by doing).
Kratten vol rookmelders
De Rookmelder Retour Service is een primeur en uitdaging voor de bouw- en installatiesector en richt zich primair op grote woningcorporaties en installatiebedrijven. Na aanmelding ontvangen ze per project een speciale krat om afgedankte rookmelders van alle merken te verzamelen. Zodra de krat bijna vol is, sturen ze een bericht per e-mail waarna de krat wordt omgeruild voor een leeg exemplaar. Weee Nederland zorgt voor het ophalen en bezorgen van de kratten. De rookmelders worden in een verwerkingscentrum handmatig gesorteerd (wel of niet ioniserend), geregistreerd en ontmanteld. Dat levert drie aparte reststromen op voor recycling of hergebruik: kunststoffen, printplaten en batterijen. Roos: “De retourservice start in Noordoost-Nederland en schalen we langzaam op naar landelijk niveau. Om te recyclen, heb je volume nodig.”
Duurzaamheidsbeleid
We staan aan de vooravond van een circulaire economie. Daarin is het gebruik van primaire grondstoffen tot een minimum teruggebracht en wordt het hergebruik van goederen de norm. Hemmink anticipeert daarop door duurzaamheid stevig te verankeren in haar bedrijfsstrategie. Het bedrijf wil substantieel bijdragen aan het versnellen van de energietransitie, het verantwoord omgaan met grondstoffen en het ondersteunen van maatschappelijke doelen en organisaties. “Als familiebedrijf willen wij ondernemen voor generaties. Dat kan alleen op een duurzame manier. Daarvoor is transitie naar duurzame business nodig en dat doen we stapsgewijs”, zegt Roos.
Wie zaait, zal oogsten
Een van de strategische speerpunten is het ontwikkelen van circulaire verdienmodellen en producten. Aangezien Hemmink veel rookmelders op de markt brengt, voelt zij een grote verantwoordelijkheid om voor deze producten zo’n verdienmodel te ontwikkelen. “Natuurlijk betalen we een wettelijk verplichte bijdrage aan de Stichting OPEN (Wecycle) voor de elektronische producten die wij op de markt brengen. Maar wij willen onze eigen verantwoordelijkheid pakken”, zegt Roos.
Voor milieu en mensen
In die ambitie gaat Hemmink verder dan alleen het inzamelen van rookmelders. Het uiteindelijke doel is circulair hergebruik. Die totaalbenadering herkende Hemmink bij Weee Nederland en is een belangrijke reden om samen te werken. Daarnaast sluit de stichting goed aan op de sociale doelstelling van Hemmink. Ook bij Weee Nederland gaan milieudoelstellingen samen met de zorg voor mensen. Zo werken er mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt in haar sorteercentra.
Toewijding en enthousiasme
Projectdirecteur Weee Nederland Henk Bos prijst het initiatief van Hemmink om rookmelders een tweede leven te geven. “Toen Hemmink ons vroeg mee te denken over de aanpak van hun ambitie, zijn we erin gestapt vanwege hun toewijding en enthousiasme. Dat doen we niet voor iedereen. Maar Hemmink gaat ervoor en is een leuke partij om mee te werken. Ze zijn koploper als het gaat om meedenken in de transitie naar een circulaire economie en ze zijn de verbinding met de installatiesector en woningcorporaties.”
Aparte inzamelstructuur
Weee Nederland stimuleert aparte inzamelstructuren. Bos: “Kleine apparaten zoals rookmelders komen veelal bij het restafval terecht. Met een aparte inzamelstructuur kun je niet alleen meer inzamelen. Inmiddels blijkt dat je dan ook meer met de e-waste, zoals de elektronica, kunt doen.” Daarnaast noemt hij bewustwording een belangrijk neveneffect, want mensen gaan ook bewuster om met andere spullen.
Red de rookmelder
Rookmelders zijn onmisbaar voor het optimaliseren van brandveiligheid. Installateurs, woningcorporaties, gebouweigenaren en bewoners vertrouwen erop dat ze waarschuwen en levens redden. Maar na tien jaar eindigen ze als afval. Dat kan en moet anders, ook om schaarser wordende grondstoffen te besparen. Geef rookmelders een nieuw leven als grondstof voor de toekomst. Doe mee, sluit de keten en maak impact. Red de rookmelder.
Wil je hieraan meedoen?
Mail je interesse naar recycling@hemmink.nl
